Discover PlayDecide. Download games, prepare, play. GET STARTED

HIV/AIDS en wettelijke verantwoordelijkheid

Choose your language

PlayDecide games may be available in multiple languages

Play the game

Download, prepare, discuss & collect results.

SIGN INRegister

Er zijn een paar zaken bekend waarbij mensen met HIV (Humaan Immunodeficiency Virus) zijn aangeklaagd voor een verscheidenheid aan daden die HIV-infecties veroorzaakten of een risico hadden voor infectie. In sommige gevallen zijn er strafrechtelijke aanklachten geweest voor gedrag dat alleen gezien wordt als een risico in overbrengen van HIV, met soms zware straffen. Sommige rechtsbevoegdheden hebben al wetten aangenomen of gewijzigd om dit soort gedrag aan te pakken. De kwestie heeft ook maatschappelijk en academisch commentaar opgeleverd.

Author / translator Andrea Bandelli

Er zijn een paar zaken bekend waarbij mensen met HIV (Humaan Immunodeficiency Virus) zijn aangeklaagd voor een verscheidenheid aan daden die HIV-infecties veroorzaakten of een risico hadden voor infectie. In sommige gevallen zijn er strafrechtelijke aanklachten geweest voor gedrag dat alleen gezien wordt als een risico in overbrengen van HIV, met soms zware straffen. Sommige rechtsbevoegdheden hebben al wetten aangenomen of gewijzigd om dit soort gedrag aan te pakken. De kwestie heeft ook maatschappelijk en academisch commentaar opgeleverd. Alleen al in Europa zijn honderden mensen vervolgd en meerdere zijn veroordeeld.
De vraag rijst bij deze ontwikkelingen of strafrecht en gerechtelijke vervolging gegronde antwoorden zijn voor gedrag dat een risico van HIV-infectie met zich meebrengt, of dat bestaande gezondheidswetten zouden moeten gelden. Individuele rechtszaken met de nodige begeleidende media-aandacht geven een maatschappelijk signaal af dat een antwoord hierop nodig is.

Created 8 February 2010
Last edited 28 June 2018
Topics Ethics, Health
Original English

Policy positions

Policy position 1

Bepaal specifiek HIV-strafrecht
Gebruik bestaande strafrechtelijke overtredingen (in gevaar brengen volksgezondheid, geweldpleging, etc.) om vervolging van alle vormen van HIV-infectie toe te laten, inclusief roekeloze infectie en onbedoelde infectie.

Policy position 2

Plicht status te onthullen
Maakt een wet waarbij mensen die HIV-positief zijn hun status moeten melden voordat ze activiteiten ondernemen met anderen waarbij infectie mogelijk is. Zelfs als die activiteiten door beide partijen zijn overeengekomen.

Policy position 3

Gebruik de wet, maar maak geen specifieke HIV-wetgeving
Gebruik het bestaande strafrecht en de volksgezondheidswetten waar ze van toepassing zijn, maar creëer niet specifieke HIV-wetgeving voor opzettelijke, roekeloze of niet bedoelde infectie.

Policy position 4

Preventie en counseling
Gebruik liever preventie en counseling dan de wet. Dit betekent toegang tot: 1. HIV-testen met counseling 2. informatie over hoe HIV-infectie te voorkomen, en 3. de economische, sociale en persoonlijke hulp die nodig is om gedrag te vermijden dat HIV-infectie riskeert.

Story cards

Thumbnail

Richard Schmidt is een arts uit Louisiana, VS, die beschuldigd was van het infecteren van zijn minnares Janice door haar te injecteren met HIV+ bloed van een van zijn patiënten. Janice voerde aan dat Schmidt haar had geïnjecteerd als wraakactie nadat ze geprobeerd had de relatie te beëindigen.Wetenschappers waren in staat vast te stellen dat een patiënt van Schmidt zeer waarschijnlijk de bron was van de infectie. Schmidt werd schuldig bevonden en veroordeeld tot 50 jaar gevangenisstraf.

Richard Schmidt
Thumbnail

Juni 2004 werd Morat schuldig bevonden volgens de wetgeving over vergiftiging (Frankrijk heeft geen specifieke anti-HIV wetten) vanwege het verhullen van zijn status aan twee vrouwen die allebei HIV+ werden. Hij werd veroordeeld tot 6 jaar gevangenschap. Femmes Positives is een Franse groepering die lobby’t voor een wet die specifiek gaat of HIV-infectie zodat ze het recht krijgen voormalige minnaars te kunnen vervolgen.
Deze twee factoren hebben in Frankrijk een enorm debat aangezwengeld over de vraag of mensen die HIV+ zijn door de wet als “slachtoffer” of als “misdadiger” gezien moeten worden. Of dat het traditionele beginsel van “gedeelde verantwoordelijkheid” moet blijven bestaan.

Christophe Morat
Thumbnail

Maart 2005 werd Dica in Groot-Brittannië schuldig bevonden aan roekeloos (eerder dan opzettelijk) zwaar lichamelijk letsel tegen twee vrouwen. Hij beweerde dat de vrouwen volledig ingestemd hadden om onveilige seks met hem te hebben. De eiser echter pleitte dat hij de vrouwen actief had overgehaald om geen condooms te gebruiken, ondanks dat hij wist dat hij HIV+ was. Hij liet de ander geloven dat hij HIV-negatief was en een rijke alleenstaande advocaat, terwijl hij HIV+, werkloos en getrouwd was en kinderen had. Hij kreeg 4,5 jaar gevangenisstraf.

Mohammed Dica
Thumbnail

Mei 2005: een moeder uit Hamilton, Canada werd strafbare nalatigheid met zwaar lichamelijk letsel tot gevolg ten laste gelegd, na het weigeren van prenatale en postnatale zorg en na het negeren van adviezen die ervoor hadden gezorgd dat haar baby geen HIV zou hebben gekregen. Na de geboorte van een gezonde baby in 2003, werd de vrouw weer zwanger in 2004 en ze veranderde van zorgverzekeraar. Ze vertelde haar nieuwe artsen niet dat ze HIV+ was, dus haar baby kreeg niet de noodzakelijke medische zorg. Ondanks dat ze haar eerste baby geen borstvoeding heeft gegeven op advies van haar arts, heeft ze dat bij het tweede kind wel gedaan. Hierdoor kreeg deze baby wel HIV.

Unidentified woman
Thumbnail

Juni 2005 werd Dalley, een Nieuw Zeelander, veroordeeld voor strafbare overlast nadat hij onveilige seks had met zijn vriendin en zijn status onvermeld liet. Zij bleef HIV-negatief, maar ze vertelde in eerste instantie aan Dalley’s familie dat ze positief was. Ze gaf later toe dat ze gelogen had, maar de telastlegging ging wel door vanwege de aangevoerde mentale stress en trauma die zij heeft geleden nadat ze had ontdekt dat haar vriend HIV+ was. Dalley werd veroordeeld tot 300 uur TBS, zes maanden toezicht en $1000 boete voor de onkosten van zijn vriendin voor counseling en andere uitgaven.

Justin Dalley
Thumbnail

In juni 2005 werd het Canadese Rode Kruis voor de rechter gesleept nadat meer dan 1.000 Canadese inwoners HIV hadden gekregen via geïnfecteerde bloedproducten aan het eind van de jaren tachtig en het begin van de jaren negentig. Het Rode Kruis had nagelaten een goede HIV en hepatitis test in te voeren, zelfs enige jaren nadat testen voor deze ziekten beschikbaar waren. De officiële telastlegging werd ingetrokken nadat de organisatie de fout had toegegeven, een gepast excuus had gemaakt en was overeengekomen om de slachtoffers te compenseren. Ze gaven zowel de $5,000 boete, als $1.5 miljoen (niet komende uit donaties) voor beurzen voor getroffen kinderen en ten tweede voor onderzoek naar medische fouten.

Canadian Red Cross
Thumbnail

Pavlos Gergiou, een Cypriotische visser, besmette zijn Britse minnares, Janette Pink, tijdens een vakantieromance. Mevrouw Pink kreeg het uiteindelijk in 1997 voor elkaar dat de Cypriotische rechtbank hem vervolgde. Hij werd tot 15 maanden gevangenisstraf veroordeeld. Tegelijkertijd maakte de Britse regering bekend dat de 1861 Overtredingen tegen de Wet van Personen werd herzien, zodat de opzettelijke, maar niet roekeloze overdracht van ziekten strafbaar zou zijn met levenslang als maximale straf. Dit is nog niet gebeurd en daarmee is de allereerste rechtszaak van roekeloze infectie in 2003 (zie 'Mohammed Dica').

Pavlos Georgiou
Thumbnail

In 2000 werd bij Feston Konzani, een Afrikaanse asielzoeker wonende in Groot-Brittannië HIV vastgesteld. Hij werd geadviseerd al zijn toekomstige partners hiervan op de hoogte te stellen. Daarna heeft hij seks gehad met drie vrouwen en geen van hen heeft hij verteld dat hij HIV+ is. De vrouwen kregen ook HIV en uiteindelijk vervolgden zij hem. Konzani pleitte dat de vrouwen vrijwillig het risico hadden genomen een SOA te krijgen doordat ze onveilige seks met hem hadden.
In 2004 werd hij veroordeeld tot 10 jaar gevangenisstraf. De rechter vertelde hem dat deze straf bedoeld was om andere HIV-positieve mensen ervan te weerhouden hetzelfde te handelen.

Feston Konzani

INFO CARDSISSUE CARDS

Armoede en AIDS

Onderzoeken hebben een relatie gevonden tussen armoede en het aantal gevallen van AIDS. Daarbij komt dat sociaal-economische problemen gerelateerd aan armoede, zoals gebrek aan toegang tot goede gezondheidszorg, het risico van een HIV-infectie kan vergroten.

Stigma en onwetendheid

Te vaak hebben stigma en onwetendheid de AIDS-epidemie van brandstof voorzien door het probleem ondergronds te dwingen. Dit was vooral vernietigend wanneer politieke leiders de epidemie niet erkenden en niet wilden aanpakken.

De aanpak van de verspreiding van infecties

Er zijn drie algemene acties nodig: voorkoming; behandeling en zorg; onderling contact en ondersteuning. De meeste van deze acties vallen niet binnen de verantwoordelijkheid van de EU, maar gelden voor de individuele landen.

Doelen van het beleid

De belangrijkste doelen moeten zijn:
1. Voorkoming van HIV-infectie
2. Conformeren aan de internationale mensenrechten.

Werkt gevangenschap?

Een persoon met HIV gevangen zetten weerhoudt hem er niet van het virus te verspreiden (via partnerbezoeken of aan andere gevangenen).

De strategie van Europa

1. Voorkomen aanmoedigen, bijv. door veilige seks te promoten
2. De toegang tot HIV-testen en gezondheidszorg te verbeteren, in het bijzonder voor migranten en arme mensen.

Straf?

Straf is alleen gerecht-vaardigd voor gedrag dat moreel laakbaar is Dit is niet verwant aan het belangrijkste doel om de infectie van HIV te voorkomen.

Stigma

Strafrecht dat alleen betrekking heeft op HIV, opruiende media-aandacht of commentaar van politici op individuele rechtszaken stigmatiseert mensen met HIV als mogelijke misdadigers en als een bedreiging voor de bevolking.

Een afschrikmiddel om te testen

Als mensen zich bewust zijn dat ze met hun HIV-positieve status strafrechtelijk vervolgd kunnen worden, kan dit mensen weerhouden zich te laten testen op HIV.

Vals gevoel van veiligheid

HIV-positieve mensen criminaliseren kan een vals gevoel van veiligheid geven bij mensen die HIV-negatief zijn. Ze kunnen denken dat dit het risico van onveilige seks vermindert.

Persoonlijke privacy

Er bestaat een gevaar dat de privacy geschonden wordt indien counseling of dossiers niet vertrouwelijk behandeld worden, of dat via publicatie van rechtbankverslagen naar buiten komen.

Keuzes van mensen

Mensen hoeven de HIV-status van hun seksuele partner niet te weten om keuzes te maken. Dit houdt onder meer in geen risicovolle seksuele gedragingen te doen en preventieve maatregelen nemen zoals een condoom gebruiken.

Wat zou onrechtmatig moeten zijn?

Als een persoon, die weet dat zijn/haar partner HIV-positief is, risicovolle activiteiten onderneemt uit vrije wil, dan is er geen reden voor strafrechtelijke vervolging tegen de HIV-positieve persoon.

De wet en de feiten

Goede wetten zijn gebaseerd op goede informatie. AIDS-wetten mogen niet gebaseerd zijn op onwetendheid, angst, politieke bruikbaarheid en toegeven aan de vraag van de bevolking voor “harde maatregelen”.

Belang van mensenrechten

Ervaring met de HIV/AIDS epidemie heeft geleerd dat de promotie en bescherming van mensenrechten essentieel zijn in het bestrijden van HIV/AIDS.

Schending van mensenrechten

Mensen alleen maar straffen vanwege hun HIV-status schendt hun mensenrechten, vooral het recht van gelijke bescherming door de wet en de vrijwaring van discriminatie.

Het voordeel van testen

Het belangrijkste motief voor een test is de behandeling. Helaas leven de meeste mensen met HIV/AIDS in landen waar de behadelingen niet beschikbaar of onbetaalbaar zijn.

Wanneer is straf gerechtvaardigd?

Voor sommige vrouwen geldt dat als ze alleen al opperen een condoom te gebruiken, ze door hun echtgenoot mishandeld worden. Als ze HIV-positief zijn, moeten ze dan gestraft worden bij infectie? Wat als ze HIV-positief worden via onbeschermde seks met hun echtgenoten?

Welk gedrag zou onrechtmatig moeten zijn 1?

Is alleen het gedrag dat daadwerkelijk geleid heeft tot HIV-infectie onrechtmatig, of is ook het gedrag dat infectie riskeert onrechtmatig, ook al is er geen daadwerkelijke infectie?

Welk gedrag zou onrechtmatig moeten zijn 2?

Alle risicovolle activiteiten die gedaan zijn zonder de toestemming van de andere persoon, kunnen beschouwd worden als een onrechtmatige daad waarbij de HIV-status van de andere persoon niet terzake doet.

Het gevaar van infectie

De belangrijkste risicofactoren zijn de concentratie van het HIV-virus in het bloed, normaal gesproken het hoogst na een niet behandelde infectie, en/of als een HIV-infectie gecombineerd is met andere SOA of infecties.

It takes two to tango

Als twee individuen een seksuele relatie aangaan, dan zijn ze allebei verantwoordelijk voor het nemen van maatregelen om hun gezondheid te beschermen en ongewenste gevolgen te vermijden (zoals zwangerschap of HIV-infectie).

De noodzaak van wettelijke bescherming

Adequate bescherming tegen infecties als HIV is aanwezig. Als iedereen goed geïnformeerd is over de mogelijke risico’s en ze hebben de mogelijkheid zich te beschermen, dan is er geen noodzaak voor wettelijke bescherming.

Onze verantwoordelijkheden

De maatschappij kan niet succesvol opereren tenzij iedereen zijn verantwoordelijkheid voor het welbevinden van de ander neemt. Dit omvat voorkomen van HIV en andere infectieziekten.

AIDS en HIV

AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome) is de meest ernstige fase van een HIV-infectie. Het is het resultaat van de afbraak van het immuunsysteem van de geïnfecteerde persoon.

Het immuunsysteem

Jouw immuunsysteem is het verdedigingssysteem van je lijf. De cellen bestrijden infecties en andere ziekten. HIV verzwakt deze verdediging doordat het deze cellen aanvalt en vernietigt.

Wanneer krijgen patiënten met HIV de diagnose AIDS?

1. Als er te weinig CD4 cellen zijn (witte bloed cellen die een infectie bestrijden), of
2. Ze ontwikkelen een AIDS-gerelateerde ziekte (ongewoon voor iemand die niet HIV-positief is).

HAART (Highly Active Antiretroviral Therapy)

HAART is momenteel de meest effectieve behandeling tegen de ontwikkeling van AIDS. Mogelijke bijwerkingen zijn:
• leverproblemen
• diabetes
• hoog cholesterol
• langere bloedingen bij hemofiliepatiënten
• problemen met zenuwen

Resistent tegen medicatie

HIV kan muteren (van vorm veranderen) terwijl iemand een anti-HIV medicijn neemt. Dit kan ertoe leiden dat HIV niet langer te controleren is met die medicatie.

HIV en zwangerschap

Niemand kan met zekerheid zeggen of een baby van een HIV-positieve moeder HIV-geïnfecteerd geboren wordt. Een medicijn genaamd ZDV heeft aangetoond dat het risico om HIV door te geven aan de baby met bijna 70% daalt.

Informeren van partners van HIV-geïnfecteerden

Sommige gezondheids-afdelingen en HIV-klinieken hebben hier een anoniem systeem voor. Partners wordt verteld dat ze blootgesteld zijn aan HIV, maar ze worden niet verteld wanneer en wie hun naam heeft opgegeven.

HIV-infecties in Europa

1996
Nwe HIV gevallen: 7600
Nwe AIDS gevallen: 4100

2003
Nwe HIV gevallen: 13300
Nwe AIDS gevallen: 1800

%-age 1996-2003
Nwe HIV gevallen: +75%
Nwe AIDS gevallen: -55%

De vermindering in AIDS- gevallen komt door de behandeling met HAART (zie Infokaart 4), dat in 1997 is geïntroduceerd.

Epidemie in de Baltische staten

De meest dramatische stijging van het aantal nieuwe HIV-geïnfecteerden was in de Baltische staten (Estland, Letland en Litouwen).

Europese rapportage systemen

De rapportages van HIV-infecties zijn nog steeds niet compleet: sommige landen met de grootste HIV/AIDS epidemieën (Italië en Spanje) hebben nog geen landelijk rapportagesysteem.

Italië en Spanje

Bijna de helft van de nieuwe gediagnosticeerde patiënten in de 25 landen van de EU in 2003 waren in Italië (27%) en Spanje (21%). Ze representeren slechts 22 % van de bevolking van de EU.

Vrouwen recentelijk gediagnosticeerd met AIDS in Europa

Het aandeel van vrouwen met een HIV/AIDS-infectie stijgt:

1985: 10%
1995: 20%
2003: 27%

Belangrijkste redenen van nieuwe AIDS-gevallen in Europa, 2003

42%
Heteroseksueel contact

31%
Via naalden door drugsgebruik

19%
Homoseksueel

Buurlanden van Europa

Het aantal nieuwe infecties in de Russische Federatie, de Oekraïne, en landen daaromheen is het hoogst in de wereld. In Rusland en de Oekraïne is één op de honderd volwassenen geïnfecteerd.

Functies van strafmaatregelen

1. De pleger kan in de gevangenis niet in herhaling vallen.
2. De pleger helpen zijn gedrag te veranderen
3. Straf voor overtreding
4. Schrikt mensen af om het in de toekomst nogmaals te doen.

Quarantaine

De WHO (Wereld Gezondheids Organisatie) zegt: “er is geen beweegreden op het vlak van maatschappelijke gezondheidszorg om het isoleren of in quarantaine plaatsen goed te keuren alleen maar op basis van een mogelijke HIV-infectie.”

Activiteiten met risico voor HIV-infectie

Mensen kunnen gedwongen zijn tot zulke activiteiten (bijv. verkrachting of met een naald gestoken worden) of ze zijn bereid dat risico te nemen (bijv. vrijwillige seks, delen van naalden).

Nalatigheid

Normaal gesproken is het grove nalatigheid (grove onachtzaamheid voor de veiligheid van anderen, meer dan louter gewone onachtzaamheid) dat bewezen moet worden om de persoon in kwestie schuldig bevonden te laten te worden van een misdaad.

Het HIV-virus

Ondanks de behandelingen die er nu zijn, is er nog geen hoop om het HIV-virus helemaal uit het lichaam te verwijderen. Er is daarom altijd een risico van infectie.

Infectie voorkomen

Iedere HIV-infectie die in een vroeg stadium is ontdekt en behandeld, voorkomt tussen de 10 en 20 nieuwe infecties op de lange termijn.

Het gebruik van een condoom

Als het condoom consequent gebruikt wordt, is het risico 80% lager vergeleken met onveilige seks.

Seksuele technieken

Met een paar seksuele technieken is het risico van infectie zo laag dat iemand die HIV-positief en onder behandeling is veiliger seks kan hebben zonder condoom.

Verschillende soorten van voorbedachte rade

• Opzettelijk: je wilt iemand anders kwaad doen
• Roekeloosheid: je accepteert een significant risico dat wat jij doet schadelijk is
• Nalatigheid: je bedoelde geen kwaad, maar je liet redelijke zorg na om het resultaat te verhinderen

Veroordeling voor HIV

Tenminste 130 mensen in Europa zijn veroordeeld voor het infecteren of anderen blootstellen aan een HIV-infectie. In 90% van de gevallen was dit door vrijwillige seks.

Register to download vote results of this PlayDecide game.Register