Xenotransplantatie

Discover PlayDecide. Download games, prepare, play. GET STARTED

Play the game

Download, prepare, discuss & collect results.

Waar gaat xenotransplantatie over?
Xenotransplantatie is een medische ingreep die levende cellen, weefsel en organen uit een dierlijke donor gebruikt om in mensen te transplanteren.

Author / translator Andrea Bandelli

Waar gaat xenotransplantatie over?
Xenotransplantatie is een medische ingreep die levende cellen, weefsel en organen uit een dierlijke donor gebruikt om in mensen te transplanteren.

Discussiëren over xenotransplantatie is belangrijk omdat het sleutelvragen oproept als:
• Is het moreel correct om genetisch gemanipuleerde dieren te fokken om hun organen voor menselijke transplantatie te gebruiken?
• Is xenotransplantatie acceptabel of is het te riskant?
• Hoe lang zouden we door moeten gaan met het vervangen van organen en cellen in een mensenleven?
• Zouden patienten van xenotransplantatie en hun families onderworpen moeten zijn aan beperkingen van regelgevende autoriteiten om zo de bevolking te behoeden voor een mogelijke virusuitbraak?
• Hoe balanceren we individuele vrijheden en de mogelijkheid van een medische behandeling, met het minieme risico van een epidemie die ontstaat door het overbrengen van een dierlijk virus in de menselijke bevolking?

Created 31 January 2010

Last edited 28 June 2018

Topics Ethics, Health, Science

Original English

Policy positions

Policy position 1

Er vindt geen transplantatie plaats van levende dierlijke organen in mensen om ethische en morele redenen.

Policy position 2

Er vindt geen transplantatie plaats van levende dierlijke organen in mensen omdat het gevaarlijk is.

Policy position 3

Transplanteer alleen dierlijke organen in mensen als de voordelen zeker en enorm groot zijn en als de voordelen beduidend groter zijn dan de nadelen.

Policy position 4

Transplanteer dierlijke organen in mensen als er is aangetoond dat de risico’s aanvaardbaar zijn.

Story cards

Ik ben een dierkundige specialist. Het is verbazingwekkend hoe gehecht je raakt aan de varkens die wij fokken. Het is moeilijk om ze te zien gaan, maar het moet gebeuren. Wat echt verkeerd zou zijn is deze dieren slecht behandelen alleen maar omdat ze uiteindelijk worden afgemaakt als deel van een experiment. We zijn het aan hen verplicht om voor ze te zorgen. Ik weet dat het niet natuurlijk is dat ze hun hele leven binnen doorbrengen, vaak in isolatie, maar ik geloof nog steeds dat ze een goed leven hebben.

Sophia's verhaal

Ik heb er tien jaar aan gewerkt om varkensharten succesvol te kunnen implanteren in mensen. Ik heb vanuit eerste hand het verschrikkelijke lijden van mensen met een aangeboren hartziekte gezien. Mijn zoon, Toby, werd met een zwak hart geboren. Hij kon amper lopen en kon niet met andere kinderen spelen. We wachtten op een donorhart, maar hij overleed voordat er een beschikbaar kwam. Ik wil niet dat andere kinderen en families dezelfde lijdensweg moeten volgen die Toby moest gaan. Daarom geloof ik dat xenotransplantatie belangrijk is.

Dr. Sharon Taylor

Ik wacht op een harttransplantatie. Mijn hart was al jaren onbetrouwbaar, maar een auto ongeluk vorig jaar zomer was zo’n schok voor mijn hart, dat het sindsdien onregelmatig klopt. Artsen zeggen dat de kans op het vinden van een donorhart erg klein is. Ik heb van xenotransplantatie – een varkenshart in mensen transplanteren – gehoord. Ik ben een vegetariër en ik wil dat niet doen, maar het idee wordt steeds aantrekkelijker des te langer ik moet wachten. Ik wil gewoon mijn dochter op zien groeien en gezond zijn.

Ben's verhaal

Ik ben hartchirurg in een ziekenhuis. Ik ben gespecialiseerd in harttransplantaties. Er staan veel mensen op de wachtlijst voor donororganen en de meeste van hen kunnen geen actief leven leiden. Ik ben geïnteresseerd in het gebruik van een varkenshart als alternatief voor een mensenhart. Sommige patiënten zouden opspringen van vreugde – als ze dat konden. Mijn enige zorg is de overdracht van virussen. De paniek over HIV en CJD volgend, is het wel iets waar we voorzichtig mee moeten zijn. We willen niet nog meer ziekten op de wereld loslaten.

Dr. Dean Kusafuko

Ik ben 18 jaar. Ik heb drie maanden door Zuid-Afrika gereisd voordat ik naar de universiteit ging. Ik was er echt door van slag. Zo veel mensen gaan dood aan AIDS-gerelateerde ziekten. In het Westen zijn de medicijnen beschikbaar die kunnen helpen, maar ze worden niet gestuurd. Condooms kunnen de verspreiding van HIV tegengaan, maar die worden ook al niet gestuurd! Waarom doen de mensen in het Westen niets om te helpen? Waarom gieten wetenschappers geld in nieuwe onderzoeksgebieden, zoals genetisch gemanipuleerde varkens maken voor orgaandonatie? Er zijn andere wegen om het menselijk lijden te verminderen en betere manieren om geld uit te geven.

Hilda’s verhaal

Ik woon in New Delhi met mijn vrouw, Radha, die arts is, en mijn familie. Ik geloof dat het karma is – de resultaten van iemands daden in dit leven of in een vorig – dat aangeboren fouten , zoals een aangeboren hartziekte veroorzaakt. Radha vertelt me dat mensen in het Westen varkensharten in mensen willen plaatsen! In het Westen proberen wetenschappers alleen maar dingen in het belang van de ontdekking en de roem. Intussen zie ik elke dag mensen verhongeren of kreupel zijn van ziekten die te voorkomen zijn. Waarom mag deze ongelijkheid blijven bestaan?

Vishnu’s verhaal

Mijn zoon, 35 jaar, heeft een hartkwaal en is bijna bij de geboorte gestorven. Hij loopt met een stok heel langzaam en hij heeft constante zorg nodig. Hoewel we rijk genoeg zijn om vele behandelingen te proberen, heeft geen ervan geholpen. Mijn zoon staat al enige jaren op de wachtlijst voor een harttransplantatie. Ik heb er alles voor over om hem gelukkig en gezond te zien. Ik heb gehoord dat het misschien mogelijk is om een varkenshart in een mens te transplanteren. Ik hoop dat het de wetenschappers lukt. Zal het er wel op tijd zijn om mijn zoon te redden?

Nanou’s verhaal

Ik zat met smart te wachten op een nieuw hart, dus toen ze me een varkenshart aanboden greep ik het met beide handen aan. Natuurlijk ben ik blij dat ik me beter voel en tot veel meer in staat ben. Maar hoe langer ik leef, hoe slechter ik me voel over het feit dat ik in mijn lichaam een deel van een varken heb. Als het bijvoorbeeld een nieuwe heup van varkensbot was geweest, had ik het niet erg gevonden, maar het hart is anders. Ik heb het gevoel dat mijn lichaam het hart niet fysiek afgestoten heeft, maar dat ik het emotioneel wel heb gedaan.

Anna in 2030

INFO CARDSISSUE CARDS

Mensen eten toch al varkens?

Sommige zeggen dat als we varkens doden om te eten, we toch zeker ook hun organen kunnen gebruiken om levens te redden? Andere zeggen dat het niet hetzelfde is – dieren opeten is natuurlijk, maar hun organen gebruiken is kunstmatig.

Welk gebruik van varkens moeten we toestaan?

Zouden we menselijke genen in varkens moeten plaatsen, of varkensorganen in mensen? Zouden we het klonen van varkens moeten toestaan om bepaalde genen te verwijderen?

Wachtlijsten

Er zijn momenteel lange wachtlijsten voor menselijke organen. Dit houdt voor die mensen in dat de gezond-heid achteruit gaat, ze in grote angst leven en dat sommige overlijden. Voorstanders zeggen dat er genoeg dieren gefokt kunnen worden om dit te vermijden.

Etnische minderheden

Xenotransplantatie kan vooral nuttig zijn voor mensen van etnische minderheden voor wie het moeilijk is verenigbare menselijke organen te vinden.

De handel in organen stoppen

De koop en verkoop van menselijke organen, vooral nieren, gaat door ondanks dat dit in vele landen via wetgeving verboden is. Succesvolle xenotransplantatie kan dit helpen te stoppen.

Een alternatief voor menselijk weefsel

Xenotransplantatie kan ook een alternatief bieden voor het gebruik van menselijk weefsel uit geaborteerde foetussen.

Onze sterfelijkheid accepteren

Proberen we de dood te belazeren? Is er een punt waarop we onze sterfelijkheid moeten accepteren en stoppen met het vervangen van organen?

Dieren gebruiken om mensen te behandelen?

In hoeverre is het gerechtvaardigd dat we dieren gebruiken om behandelingen voor mensen te vinden?

Een ethisch dilemma

Is het verkeerd om dieren te creëren zodat we hun organen voor transplantatie kunnen gebruiken?

Risico’s balanceren

Als een varkenshart wordt aangeboden aan een terminale patiënt, dan lijken voor hem de virusrisico’s relatief klein.

Een risico van onbekende proporties

Het risico van het overbrengen van een virus naar de bevolking is heel erg klein, maar het kan grote gevolgen hebben, mocht het gebeuren.

Individuen versus de maatschappij

Hoe wegen we leven en gezondheid van een individu of geliefde op tegen een groter risico voor de gemeenschap?

De status van varkens

Moedigt het gebruik van varkens als orgaandonoren en het behandelen van varkens als product voor menselijk gebruik ons aan te denken dat ze alleen maar voor het menselijke nut bestaan?

Als het risico te groot wordt

In 2000, trok het Britse Roslin Instituut zich terug uit onderzoek naar xenotransplantatie vanwege het risico van verspreiding van retrovirussen. Het is zich in plaats daarvan gaan concentreren op het regenereren van weefsel uit stamcellen.

Europese acceptatie

Een Europese peiling toonde aan dat 36% van de mensen xenotransplantatie acceptabel vindt.

Een waarschuwing

“Niets is erger dan bij het proberen te redden van levens een plaag te hebben geconstrueerd.” Redactioneel artikel in New Scientist magazine in 1998.

Een ongewenst bijverschijnsel

De introductie van xenotransplantatie elimineert de behoefte aan menselijke organen niet, maar het kan de bereidheid van mensen om organen te doneren verminderen.

Dieren patenteren

Voorstellen om genetisch gemanipuleerde varkens die voor xenotransplantatie zijn gemaakt te patenteren, kan het debat over de moraliteit en legaliteit van het patenteren van dieren aanzwengelen.

Leven in isolatie

Om genetisch gemanipuleerde varkens infectievrij te houden kan een verandering van hun levensomstandigheden moeten plaatsvinden en hun welzijn schaden. Ze moeten misschien in isolatie, of in een niet natuurlijke omgeving zonder de elementen die hun leven kunnen verrijken.

Ziekten zonder symptomen

Virale infecties zoals HIV kunnen lange tijd latent zijn, dus er zijn geen symptomen. Een nieuwe, door xenotransplantatie veroorzaakte ziekte kan er jaren over doen om zich te verspreiden alvorens het ontdekt wordt.

Als screenen te laat is

Varkens en primaten hebben onbekende infectueuze organismen waar niet op gescreend wordt. Infectueuze organismen worden normaal gesproken alleen geïdentificeerd na een uitbraak van de ziekte die ze veroorzaken.

Ethische keuzen respecteren

Patiënten moeten het recht hebben een xenotransplantatie te weigeren op ethische gronden, maar hun weigering mag geen effect hebben op hun kansen een menselijk donororgaan te krijgen.

De kosten – baten vergelijking

De voordelen van xenotransplantatie moeten vergeleken worden met de kosten voor de zorg. Ze moeten ook vergeleken worden met de voordelen die voortkomen uit het uitgeven van hetzelfde bedrag aan openbare zorgprogramma’s.

Een nieuwe laag verantwoordelijkheden

De Britse Xenotransplantation Interim Regulatory Authority heeft gezegd dat iedereen die een transplantatie van een dierlijk orgaan krijgt, moet instemmen met een levenslange controle en mag nooit onveilige seks hebben.

Wat is xenotransplantatie?

Xenotransplantatie omvat:
• De transplantatie van een geheel orgaan
• Behandelingen van celtransplantatie
• Bio-artificiële levercellen (BAL) – waar cellen uit de lever van een varken worden gebruikt om de essentiële functies van de lever over te nemen.

Traditionele transplantaties

Sinds de eerste harttransplantatie, is de levende (menselijke) donortransplantatie de wenselijke manier van transplantatie geweest.

De orgaankloof

Er wachten 5 patiënten op een orgaantransplantatie voor elk orgaan dat gedoneerd wordt. Dit tekort staat bekend als de ‘orgaan- kloof’. Het is een serieus probleem omdat er meestal geen alternatieve behandelingen zijn.

Levensbesparende transplantaties

Mensen die lijden aan taaislijmziekte, een genetische ziekte, worden meestal niet ouder dan dertig zonder een long of een hart-long transplantatie.

Levende donoren

In Noorwegen is het grote aantal niertransplantaties te danken aan het grote aantal levende donoren van nieren.

Efficiëntie van donorcampagnes

70 Procent van de Britse bevolking is voor het doneren van hun organen na hun dood. Maar slechts een kwart draagt een donorcodicil. Publiciteitscampagnes hebben daarin niet veel verschil gemaakt.

Een manier om de donor kloof te dichten

Xenotransplantatie kan het tekort aan organen voor transplantatie (de orgaan-kloof) oplossen door gebruik te maken van organen van varkens en primaten omdat deze organen in grootte en structuur gelijk zijn aan mensen.

Zijn varkens beter dan apen?

De voorkeur gaat uit naar varkens als orgaandonors voor mensen omdat hun organen ongeveer de goede grootte hebben. Ze zijn relatief goedkoop en ze geven minder ethische problemen dan apen.

Naast orgaantransplantatie

Niet alleen hele organen worden onderzocht, maar er wordt nu ook onderzoek gedaan naar het gebruiken van zenuwcellen van varkens om de ziekte van Parkinson en de ziekte van Huntington te behandelen.

Afstotingsproblemen

De moeilijkheid met xenotransplantatie is dat het menselijke immuunsysteem het nieuwe orgaan als “vreemd” ziet en het probeert te doden.

Verbeteringen van transplantaties

De transplantatie van menselijke organen is succesvoller geworden door immunosuppressie (afweerreactie-onderdrukking) medicijnen en door de verbetering van operatietechnieken.

Levensverwachting na een transplantatie

Tweederde van hen die een nieuwe nier hebben gekregen leven langer dan vijf jaar. Er zijn voorbeelden van patiënten wier levens na een transplantatie met meer dan twintig jaar en langer verlengd werden.

Levenslange therapie

Zelfs patiënten met menselijke orgaantransplantaties moeten hun hele leven immunosuppressie (afweerreactie-onderdrukking) medicijnen slikken.

Genetisch gemanipuleerde dieren

Om afstoting te overwinnen, zijn wetenschappers dieren genetisch gaan manipuleren door het molecuul dat het menselijke immuunsysteem als vreemd ziet te verwijderen, of door menselijke genen in het varken in te brengen

Ziekten verspreiden tussen soorten

Het getransplanteerde orgaan kan een ziekte tussen soorten overbrengen. Hoe meer de soorten op elkaar lijken, hoe groter die kans is. Daarom worden varkens als veiliger beschouwd dan apen, maar varkensvirussen hebben menselijke cellen besmet in laboratoriumonderzoeken.

Verborgen bedreigingen

Sommige virussen veroorzaken geen ziekte in de donorsoort maar kunnen een ziekte verspreiden in een andere soort.

Het immuunsysteem onderdrukken

Bij transplantatiepatiënten wordt het immuunsysteem via medicijnen onderdrukt. Dit maakt ze kwetsbaar voor de effecten van retrovirussen. Elke infectie kan zich dan over andere mensen verspreiden.

Het voordeel van het klonen van varkens

Eén benadering is een gen uit het varken verwijderen dat normaal gesproken de afstoting van organen veroorzaakt. Het uitschakelen van genen kan alleen gedaan worden via gekloonde varkens.

Eerdere voorbeelden van soortkruisende ziekten

Er kunnen ziekten voorkomen die soorten kruisen. Een HIV-variant kwam in eerste instantie van apen. Boviene Spongiform Encephalopatie (de “gekke koeien ziekte”) werd bij mensen de ziekte van Creutzfeldt-Jakob, een fatale ziekte. Zie Infokaart 16

Virusoverdracht tussen soorten

Laboratoriumexperimenten hebben enkele overdrachten van virussen van varkenscellen naar menselijke cellen. Er is echter geen bewijs dat de hartkleppen of bloed van een varken virussen naar patiënten hebben overgebracht.

Alternatieven voor xenotransplantatie 1

Voorkomen is beter dan genezen. Dit betekent gezonder leven om een hartkwaal te voorkomen. Dit kan echter niet vele ziekten voorkomen die de noodzaak van een transplantatie veroorzaken.

Alternatieven voor xenotransplantatie 2

Orgaandonatie verhogen. Dit kan gedaan worden met een ‘opt out’ systeem: men gaat ervan uit dat mensen hun organen na hun dood willen doneren, tenzij ze anders aangegeven hebben.

Alternatieven voor xenotransplantatie 3

Kunstmatige organen, zoals een hart op batterijen. Deze hebben weer hun eigen problemen, zoals bloedstolling en het feit dat ze erg duur zijn.

Alternatieven voor xenotransplantatie 4

Stamcellen. Stamcellen zijn de voornaamste cellen die andere soorten cellen kunnen produceren. Ze kunnen gebruikt worden om hart- of leverweefsel te maken om verzwakte organen te ondersteunen.