Τα βλαστοκύτταρα

Discover PlayDecide. Download games, prepare, play. GET STARTED

Play the game

Download, prepare, discuss & collect results.

Εισαγωγή

Author / translator

Εισαγωγή

Τα βλαστοκύτταρα είναι αρχέγονα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού, τα οποία μπορούν να κάνουν ένα από τα εξής δύο πράγματα: Μπορούν είτε να δημιουργήσουν πανομοιότυπα αντίγραφά τους είτε να παράγουν άλλους τύπους εξειδικευμένων κυττάρων. Το έμβρυο, στις απαρχές της ύπαρξής του, περιλαμβάνει βλαστοκύτταρα τα οποία σιγά-σιγά εξειδικεύονται για να παράγουν όλα τα κύτταρα του οργανισμού. Σήμερα, τα ώριμα κύτταρα μπορούν επίσης να επαναπρογραμματιστούν στο εργαστήριο, ώστε να επιστρέψουν σε μια εμβρυϊκή κατάσταση και να μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία εξειδικευμένων κυττάρων κάθε είδους.

Η ιατρική σημασία των βλαστοκυττάρων
Τα βλαστοκύτταρα που λαμβάνονται από έμβρυα ή που δημιουργούνται από τον επαναπρογραμματισμό ώριμων κυττάρων δεν μπορούν να εισαχθούν απευθείας στον οργανισμό ενός ενήλικα διότι υπάρχει ο κίνδυνος μετατροπής τους σε καρκινικά κύτταρα λόγω του πολλαπλασιασμού τους. Μπορεί όμως να γίνει επαγωγή τους υπό ειδικές συνθήκες στο εργαστήριο, ώστε, θεωρητικά, να αναπτυχθούν και να μετατραπούν σε οποιονδήποτε τύπο κυττάρου του ανθρώπινου οργανισμού. Με αυτόν τον τρόπο θα υπήρχε μια έτοιμη πηγή κυττάρων που θα αντικαθιστούσαν εκείνα που, υπό φυσιολογικές συνθήκες, δεν μπορούν να αντικατασταθούν αφότου υποστούν βλάβη, όπως τα καρδιακά και τα νευρικά κύτταρα.
Ας πάρουμε, για παράδειγμα, έναν ασθενή με κάκωση του νωτιαίου μυελού. Ενδεχομένως να μπορούσε να θεραπευτεί αν γινόταν έγχυση νευρικών κυττάρων στο νωτιαίο μυελό. Επίσης, τα νευρικά κύτταρα ενδεχομένως να μπορούν να επιβραδύνουν ή ακόμα και να σταματήσουν την εξέλιξη της νόσου του Πάρκινσον. Τα παγκρεατικά κύτταρα ενδέχεται να μπορέσουν να ελέγξουν τον διαβήτη και ούτω καθεξής. Οι δυνατότητες είναι σαφώς τεράστιες, σ' αυτό όμως το πρώιμο ερευνητικό στάδιο είναι δύσκολο να γνωρίζουμε πόσες από αυτές τις ελπίδες θα εξελιχθούν σε εφικτές θεραπείες. Η εξαγωγή βλαστοκυττάρων από έμβρυα αποτελεί μέθοδο ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη, ενώ οι τεχνικές επαναπρογραμματισμού των κυττάρων είναι πολύ καινούριες. Δεν είναι ακόμα γνωστό αν τα επαναπρογραμματισμένα κύτταρα θα είναι σε θέση να κάνουν ό,τι και τα κύτταρα που προέρχονται από έμβρυα.

Created 18 June 2010

Last edited 31 August 2018

Topics Ethics, Health, Science

Original English

Policy positions

Policy position 1

Η βλαστοκυτταρική έρευνα πρέπει να πραγματοποιείται μόνο σε ώριμα βλαστοκύτταρα ή βλαστοκύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος.

Policy position 2

Επιπρόσθετα προς τα ώριμα βλαστοκύτταρα και τα βλαστοκύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος, η βλαστοκυτταρική έρευνα μπορεί επίσης να πραγματοποιηθεί με χρήση «πλεονασματικών» εμβρύων ηλικίας μικρότερης των 14 ημερών, τα οποία σε διαφορετική περίπτωση θα καταστρέφονταν.

Policy position 3

προς το σημείο 2, η βλαστοκυτταρική έρευνα μπορεί να πραγματοποιηθεί με χρήση εμβρύων που δημιουργούνται ειδικά για ερευνητικούς σκοπούς μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF).

Policy position 4

Επιπρόσθετα προς το σημείο 3, τα έμβρυα μπορούν να κλωνοποιηθούν για τους σκοπούς της βλαστοκυτταρικής έρευνας.

Story cards

Η Anna Fitzgerald είναι επιστήμων που ασχολείται με τα επαγόμενα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα. Είναι αισιόδοξη αναφορικά με τις δυνατότητες του επαναπρογραμματισμού κυττάρων και πιστεύει ότι οι βλαστοκυτταρικές θεραπείες θα διαδραματίσουν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των υποκείμενων αιτιών πολλών σοβαρών ασθενειών. Ωστόσο, γνωρίζει ότι αυτές οι θεραπείες απέχουν ακόμα πολύ από το να γίνουν πραγματικότητα και πιστεύει ότι δεν πρέπει να βιαστούμε να διεξάγουμε κλινικές δοκιμές. Ανησυχεί επίσης ότι θα χρειαστούν πολλοί πόροι προκειμένου οι θεραπείες να καταστούν διαθέσιμες σε πολλούς ανθρώπους με οικονομικά αποδοτικό τρόπο. Θέλει η έρευνά της να παρέχει οφέλη σε όλους, όχι μόνο σε μια μικρή ομάδα πλούσιων ασθενών που έχουν το οικονομικό περιθώριο να υποβληθούν στην εξειδικευμένη θεραπεία.

Anna Fitzgerald

Η Liz Hopeful είναι παντρεμένη 5 χρόνια. Θα ήθελε πολύ να αποκτήσει παιδιά, αλλά δεν τα έχει καταφέρει μέχρι τώρα. Ως εκ τούτου, ξεκίνησαν με τον σύζυγό της θεραπεία υπογονιμότητας. Ο πρώτος κύκλος θεραπείας απέτυχε, αλλά έχουν ακόμα 6 έμβρυα σε κρυοσυντήρηση. Τα έχουν ονομάσει όλα. Σε ένα από τα έντυπα που συμπλήρωσαν ερωτήθηκαν αν είναι διατεθειμένοι να προσφέρουν κάποια από τα έμβρυα για τους σκοπούς της βλαστοκυτταρικής θεραπείας. Η σκέψη της διεξαγωγής πειραμάτων σε έμβρυα προξενεί φρίκη στη Liz. Ωστόσο, αν αποκτήσει παιδί μπορεί να μελετήσει το ενδεχόμενο φύλαξης του ομφαλοπλακουντιακού αίματος του μωρού της αν και οι

Liz Hopeful

Ο πατέρας O’Reilly είναι καθολικός ιερέας. Βλέπει πολλά δεινά στον κόσμο και στην ίδια του τη χώρα και αισθάνεται βαθιά συμπόνια για τους ανθρώπους που υποφέρουν. Ωστόσο, πιστός στις διδαχές της εκκλησίας του, πιστεύει ότι το ανθρώπινο έμβρυο αποτελεί ιερή μορφή ζωής από τη στιγμή της σύλληψής του. Αυτό σημαίνει ότι του είναι αδύνατον να δεχτεί την πραγματοποίηση οποιασδήποτε μορφής έρευνα σε έμβρυα. Τα πειράματα θα πρέπει να πραγματοποιούνται μόνο σε βλαστοκύτταρα που λαμβάνονται από ομφαλοπλακουντιακό αίμα ή κύτταρα iPS. Πιστεύει ότι οι επιστήμονες δεν ενδιαφέρονται για τους πνευματικούς νόμους και θα πρέπει να λάβουν καθοδήγηση από εκείνους που ενδιαφέρονται για τους νόμους αυτούς.

Πάτερ O’Reilly

Ο Áron Sárallyai είναι 23 ετών, φοιτητής.
Γεννήθηκε με μια κληρονομική πρωτογενή ανοσοανεπάρκεια που ευθύνεται για πολλές δύσκολες ασθένειες, από τις οποίες προσβλήθηκε κατά τη διάρκεια της ζωής του. Η κατάσταση της υγείας του επιδεινωνόταν τα τελευταία χρόνια και, τελικά, κατέστη σοβαρή. Η μόνη θεραπεία που τον βοήθησε ήταν η βλαστοκυτταρική θεραπεία. Έλαβε τα βλαστοκύτταρα από έναν ξένο, ενήλικα δότη, τον οποίο ευγνωμονεί. Η διαδικασία ήταν ανώδυνη και για τους δυο τους. Με τη θεραπεία, το ανοσοποιητικό του σύστημα έγινε ίδιο με αυτό του δότη. Του δόθηκε μια ευκαιρία να γίνει υγιής. Ο Aron υποστηρίζει τη βλαστοκυτταρική θεραπεία, μόνο όμως με ενήλικες εθελοντές, καθώς μπορεί να θεραπεύσει σοβαρές ασθένειες. Ωστόσο, συνιστά προσοχή σε όλους, καθώς δεν αποτελεί θαυματουργή λύση. Με προσοχή, μπορεί να βοηθήσει τον κόσμο.

Áron Sárallyai

Ο Σερ Grant Cameron είναι επικεφαλής μιας από τις κορυφαίες ερευνητικές ομάδες με εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα. Ενοχλείται από τις αντιδράσεις κατά της έρευνας σε έμβρυα, τις οποίες εκλαμβάνει ως κραυγαλέες συναισθηματικές επικλήσεις όσων αντίκεινται σε αυτήν. Είναι παράλογο να αποδίδεται ανθρώπινη ηθική υπόσταση σε κάτι που δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια συστάδα κυττάρων, στο αρχικό στάδιο της ανάπτυξής της. Στις εμφανίσεις του στα ΜΜΕ, ζητά την πραγματοποίηση μιας έξυπνης, λογικής ανταλλαγής απόψεων. Πώς μπορούν κάποιοι να αρνούνται τη θεραπεία σε τόσους πολλούς ανθρώπους; Πιστεύει ότι είναι ανήθικο να παρακωλύεται η έρευνά του, η οποία θα μπορούσε να βρει θεραπείες για αυτές τις σοβαρές ασθένειες. Ακόμα και σήμερα, που μπορούν να δημιουργηθούν κύτταρα iPS, πιστεύει ότι η έρευνα σε εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα είναι ουσιώδους σημασίας προκειμένου οι επιστήμονες να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα βλαστοκύτταρα.

Σερ Grant Cameron

Η Janice Fortune είναι μια ζωή επιχειρηματίας. Έχει δημιουργήσει μια εταιρεία για τη δημιουργία ανθρώπινων βλαστοκυττάρων για τους σκοπούς της έρευνας και, τελικά, της κλινικής πρακτικής. Ενδιαφέρεται για τον κόσμο που υποφέρει από ασθένειες και γνωρίζει τα δεοντολογικά ζητήματα, αλλά πρωταρχικό της μέλημα είναι να διατηρήσει βιώσιμη την εταιρεία της διότι μπορεί να χρειαστούν 10 ή και περισσότερα χρόνια για να εκπληρωθούν οι μεγάλες προοπτικές των βλαστοκυττάρων. Αν τα έμβρυα μπορούν φαινομενικά να παρέχουν ταχύτερα αποτελέσματα, εκείνη θα τα χρησιμοποιήσει. Αν τα ώριμα βλαστοκύτταρα ή τα κύτταρα iPS μοιάζουν να έχουν καλύτερες προοπτικές, θα ακολουθήσει αυτόν το δρόμο.

Janice Fortune

Ο Ted Murdoch είναι 50 ετών και έχει μια καλή σταδιοδρομία. Έχει πολύ καλές σχέσεις με την οικογένειά του και ανυπομονεί να συνταξιοδοτηθεί κάποια μέρα. Ωστόσο, διαγνώστηκε με νόσο του Πάρκινσον και έχει ήδη απολέσει κάποιες από τις λειτουργικές του ικανότητες. Η ασθένεια αυτή τον φοβίζει. Θα έχει έναν αργό θάνατο και, κατά πάσα πιθανότητα, συν τω χρόνω θα προκαλέσει μεγάλο πόνο στην οικογένειά του. Δεν θέλει να τους γίνει βάρος. Έχει ακούσει ότι τα βλαστοκύτταρα αποτελούν πιθανή θεραπεία και αισθάνεται ότι θα μπορούσε να σώσει ανθρώπους όπως εκείνος. Έχει γίνει θερμός υποστηρικτής κάθε είδους βλαστοκυτταρικής έρευνας, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων. Όλοι μαζί οι επιστήμονες που εφαρμόζουν όλες αυτές τις διαφορετικές προσεγγίσεις θα μπορέσουν σίγουρα να καταπολεμήσουν τη νόσο.

Ted Murdoch

Η Amanda είναι μια νεαρή κυτταρική βιολόγος που εργάζεται σε ένα κορυφαίο ινστιτούτο βλαστοκυτταρικής έρευνας. Πρόσφατα, το κράτος έδωσε άδεια στο αφεντικό της να χρησιμοποιήσει κλωνοποιημένα έμβρυα, τα οποία δημιουργήθηκαν με χρήση ενός δείγματος αίματος από έναν ασθενή με νόσο του κινητικού νευρώνα. Βλαστοκύτταρα θα ληφθούν από τον ασθενή για να δημιουργηθούν κύτταρα που παρουσιάζουν τη νόσο. Η Amanda δεν αισθάνεται άνετα στη σκέψη ότι έμβρυα δημιουργούνται μόνο για ερευνητικούς σκοπούς. Ανησυχεί ότι αιρετικοί επιστήμονες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα αποτελέσματα για να δημιουργήσουν κλωνοποιημένα μωρά. Το έργο βρίσκεται ακόμα σε θεωρητικό στάδιο, μπορεί όμως να επιτύχει σημαντικές εξελίξεις αναφορικά με την κατανόηση μιας φρικτής ασθένειας. Παλεύει να εργαστεί χωρίς να απεμπολήσει τις πεποιθήσεις της.

Amanda Prentice

Ο Zed είναι υπέρμαχος του μετα-ανθρωπισμού. Κατά την άποψή του, η δημιουργία ενός αναγεννητικού φαρμάκου με βλαστοκύτταρα αποτελεί απλώς βραχυπρόθεσμο στόχο. Προσδοκεί τη σύγκλιση της έρευνας του κυτταρικού επαναπρογραμματισμού, της γενετικής, της βλαστοκυτταρικής και της κυβερνητικής (cybernetic) έρευνας, καθώς και της έρευνας στη νανοτεχνολογία, σύγκλιση η οποία θα γεννήσει τεχνικές για τη δημιουργία μόνιμων γενετικών μεταβολών στον άνθρωπο και για πολλά άλλα. Κάτι τέτοιο όχι μόνο θα εξάλειφε τις γενετικές νόσους, αλλά θα έδινε τη δυνατότητα για βελτιώσεις. Θα μπορούσαμε να αυξήσουμε την ευφυΐα μας, να επεκτείνουμε τις αισθητηριακές μας δυνατότητες, να μεγαλώσουμε τις αντοχές μας και να υπερνικήσουμε τα γηρατειά. Περιφρονεί την τρέχουσα θρησκευτική και δεοντολογική μας έλλειψη διορατικότητας. Θα πρέπει να πάρουμε το πεπρωμένο μας στα χέρια μας. Με όλους αυτούς τους κανονισμούς υπάρχει ο κίνδυνος να μας αρνηθούν αυτό το πεπρωμένο.

Zed Omega

Κάρτα ιστορίας 10.
Δρ. Sharon Taylor

Η Δρ. Sharon Taylor είναι νευροχειρουργός και συχνά εξετάζει ασθενείς που πάσχουν από παράλυση λόγω σοβαρής κάκωσης του νωτιαίου μυελού. Ενημερώνεται για τις τελευταίες εξελίξεις και εφαρμόζει με ενθουσιασμό τις τελευταίες τεχνολογίες, αλλά ανησυχεί ότι τα βλαστοκύτταρα παρουσιάζονται συχνά ως μαγική θεραπεία. Αισθάνεται ότι πιέζεται από τους ασθενείς και τις οικογένειές τους να πραγματοποιήσει μεταμοσχεύσεις βλαστοκυττάρων ανεξάρτητα από τον κίνδυνο. Ωστόσο, γνωρίζει ότι οι θεραπείες αυτές δεν έχουν ελεγχθεί διεξοδικά και ότι οι κλινικές δοκιμές μόλις έχουν αρχίσει. Δεν προτίθεται να χρησιμοποιήσει τα βλαστοκύτταρα προτού υπάρξει μια ασφαλής και αποτελεσματική θεραπεία, όμως ανησυχεί ότι οι απεγνωσμένοι ασθενείς θα αποταθούν σε αδίστακτους ανθρώπους, οι οποίοι ενδέχεται να τους εκμεταλλευτούν για να βγάλουν χρήματα, ανεξάρτητα από τους κινδύνους για την υγεία τους.

Δρ. Sharon Taylor

INFO CARDSISSUE CARDS

Μεγάλες δυνατότητες

Αν η δύναμη των εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων μπορέσει να τιθασευτεί και δεν υπάρξουν εμπόδια από πολέμιους, έχουμε τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε ένα μεγάλο εύρος θανατηφόρων ασθενειών, οι οποίες δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν σήμερα.

Ζωή

Πότε ξεκινά η ανθρώπινη ζωή;

Τι είναι το έμβρυο;

Πώς χαρακτηρίζουμε ένα έμβρυο ηλικίας 14 ημερών:
• μια συστάδα κυττάρων,
• ένα δυνητικό ανθρώπινο πλάσμα,
• μια μορφή ζωής,
• μια πλήρης ανθρώπινη ζωή, με όλα τα δικαιώματα που έχει ένα ανθρώπινο μωρό;

Αιτιολόγηση της έρευνας

Αποτελεί η προοπτική της αντιμετώπισης τρεχόντως μοιραίων ασθενειών επαρκή δικαιολογία για την πραγματοποίηση βλαστοκυτταρικής έρευνας με χρήση ανθρώπινων εμβρύων;

Μια δεοντολογική ανταλλαγή

Κατά την έρευνα με εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα, καταστρέφονται έμβρυα ηλικίας κάτω των 14 ημερών. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι δεν επιτρέπεται να καταστρέφεται μια νέα ζωή, ακόμα κι αν γίνεται για να σωθεί η ζωή ενός αρρώστου. Που βρίσκεται η χρυσή τομή;

Μια δεοντολογική ανταλλαγή

Πόσο σημαντικές είναι οι ηθικές αξίες του παρελθόντος; Θα πρέπει να εξακολουθήσουμε να δεσμευόμαστε από αυτές ή θα πρέπει να προσαρμόζουμε τις ηθικές μας αξίες καθώς αλλάζουν οι καιροί;

Επιστήμη και ανθρώπινες αξίες

Θυσιάζονται βαθιά ριζωμένες ανθρώπινες αξίες υπό την πίεση επιστημονικών καινοτομιών; Ή μπορούμε να βρούμε τη χρυσή τομή;

Ποια χρήση των εμβρύων είναι αιτιολογημένη;

Είναι λάθος η δημιουργία εμβρύων μόνο για τους σκοπούς της βλαστοκυτταρικής έρευνας; Τι γίνεται με τη χρήση πλεονασματικών εμβρύων από εξωσωματική γονιμοποίηση ή με την επιλογή εμβρύων που σε διαφορετική περίπτωση θα καταστρέφονταν;

Μηχανές παραγωγής ανταλλακτικών;

Αν δημιουργούμε έμβρυα απλώς για να τα χρησιμοποιήσουμε ως πηγή βλαστοκυττάρων, αντιμετωπίζουμε τα έμβρυα ως πηγή λήψης ανταλλακτικών; Αν ναι, είναι κάτι τέτοιο σωστό ή όχι;

Άλλα ζητήματα που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη

Θα πρέπει να επιτρέπεται η εξωσωματική γονιμοποίηση (τεχνητή γονιμοποίηση ή «παιδιά του σωλήνα») ή/και η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση (επιλογή των εμβρύων προκειμένου να αποφεύγονται σοβαρές γενετικές ασθένειες);

Ένα λεπτό ζήτημα;

Μας φέρνει η δημιουργία και η χρήση κλωνοποιημένων εμβρύων και επαναπρογραμματισμένων κυττάρων πιο κοντά στη δημιουργία κλωνοποιημένων ανθρώπινων μωρών;

Ένα βήμα κάθε φορά;

Πρέπει να πραγματοποιούμε σήμερα έρευνα με κλωνοποιημένα έμβρυα; Ή πρέπει να περιμένουμε έως ότου διερευνήσουμε διεξοδικά τις δυνατότητες των βλαστοκυττάρων που λαμβάνονται από διαθέσιμα έμβρυα εξωσωματικής γονιμοποίησης ή από ώριμο ιστό; Πρέπει η δυνατότητα επαναπρογραμματισμού των κυττάρων να αλλάξει την άποψή μας σχετικά με τη χρήση εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων;

Ένα βήμα κάθε φορά;

Τα όρια της εμβρυϊκής έρευνας και της άμβλωσης

Βασίζεται το όριο των 14 ημερών για την πραγματοποίηση έρευνας στο έμβρυο και το όριο των 24 εβδομάδων για την πραγματοποίηση άμβλωσης σε επιστημονικές ή ηθικές διακρίσεις ή αποτελούν απλώς αυθαίρετα νομικά όρια;

Περιορισμός της χρήσης της επιστήμης

Προτείνεται απαγόρευση της κλωνοποίησης του ανθρώπου από τα Ηνωμένα Έθνη. Πρέπει η κοινωνία να θέτει όρια σε συγκεκριμένες εφαρμογές της επιστήμης; Ή εφόσον κάτι μπορεί να γίνει θα γίνεται πάντα;

Ποιοι θα πρέπει να εμπλέκονται;

Ποιοι θα πρέπει να εμπλέκονται στην ανάπτυξη βλαστοκυτταρικών τεχνολογιών και θεραπειών; Το κράτος; Οι ιδιωτικές εταιρείες; Τα ευαγή ιδρύματα; Τα ακαδημαϊκά ιδρύματα;

Άλλες χρήσεις των χρημάτων

Πρέπει τα ερευνητικά κονδύλια για το σύνολο της βλαστοκυτταρικής έρευνας να αναδιανεμηθούν στον προϋπολογισμό της ξένης βοήθειας προκειμένου να αυξηθεί η στοιχειώδης υγειονομική περίθαλψη στα άπορα κράτη;

Αποτελέσματα στις αναπτυσσόμενες χώρες

Θα περιορίσουν ή θα μεγαλώσουν οι τεχνολογίες αυτές το παγκόσμιο χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών;

Η βλαστοκυτταρική έρευνα δεν αφορά μόνο έμβρυα

Τα ώριμα βλαστοκύτταρα χρησιμοποιούνται ήδη σε θεραπείες, π.χ. μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών για την αντιμετώπιση της λευχαιμίας. Το σύνολο της βλαστοκυτταρικής έρευνας μπορεί να βοηθήσει ώστε να γίνει καλύτερα κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν τα βλαστοκύτταρα. Επηρεάζει αυτό την άποψή σας για την έρευνα με εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα;

Αύξηση των προσδοκιών

Αυξάνουμε εσφαλμένα τις προσδοκίες ανάπτυξης θεραπειών για άτομα που πάσχουν από εκφυλιστικά νοσήματα;

Εμβρυϊκή έρευνα και ποιότητα ζωής

Κατά πόσο δικαιολογούμαστε να πραγματοποιούμε αμφιλεγόμενη έρευνα με έμβρυα προκειμένου να βοηθήσουμε ένα γηράσκοντα πληθυσμό να ζήσει περισσότερο; Κι αν η ποιότητα ζωής στην πολύ μεγάλη ηλικία δεν μπορεί να βελτιωθεί ιδιαίτερα;

Παραδοχή του ότι όλοι θα πεθάνουμε κάποια στιγμή

Υπάρχει τελικά όριο στην ιατρική έρευνα; Υπάρχει κάποιο σημείο, στο οποίο πρέπει να δεχτούμε τη θνητότητά μας και την πραγματικότητα της ύπαρξης δεινών;

Ζήτημα δημοκρατίας

Πόσο δημοκρατική είναι η διαμόρφωση πολιτικής για τα ζητήματα αυτά και πόσο δημοκρατική πρέπει να είναι;

Ο ρόλος της κοινωνίας

Ακόμα και στην ιατρική, οι ερευνητές δεν πρέπει να εφευρίσκουν απλώς τους κανόνες ώστε να ταιριάζουν με τους στόχους τους. Η κοινωνία δικαιούται να πει τι πρέπει να ερευνάται και τι όχι. Πόσο μακριά πρέπει να φτάνει κάτι τέτοιο; Πόσο έλεγχο πρέπει να ασκεί η κοινωνία στην έρευνα;

Ο ρόλος της κοινωνίας

Η βλαστοκυτταρική θεραπεία έχει μεγάλες δυνατότητες για την αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών. Ωστόσο, από πού θα πρέπει να προέρχεται η χρηματοδότηση της σημαντικής έρευνας; Ποιος θα πρέπει να καλύψει το κόστος της δαπανηρής

Ποιους κανονισμούς χρειαζόμαστε;

Τα επαγόμενα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα (κύτταρα iPS) θα μπορούσαν, δυνητικά, να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία πολλών κλωνοποιημένων μωρών από τα κύτταρα ενός ενήλικα. Ποιοι κανονισμοί πρέπει να θεσμοθετηθούν για τον έλεγχο του τρόπου ανάπτυξης και εφαρμογής της έρευνας με κύτταρα iPS; Με ποιον τρόπο μπορούμε να θεσπίσουμε νόμους για μελλοντικές εξελίξεις;

Αποτελεί ζήτημα πολιτικής;

Αν η έρευνα ελέγχεται στενά από κανονισμούς και νόμους, υπάρχει ο κίνδυνος να καταστεί η επιστήμη πολιτικό ζήτημα σε υπερβολικό βαθμό; Πόση επιρροή πρέπει να έχουν οι μη ειδικοί πολιτικοί μεσάζοντες;

Τι είναι τα βλαστοκύτταρα;

Τα βλαστοκύτταρα είναι αρχέγονα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού, τα οποία μπορούν είτε να δημιουργήσουν πανομοιότυπα αντίγραφά τους είτε να παράγουν άλλους, εξειδικευμένους τύπους κυττάρων.

Τα βλαστοκύτταρα στα έμβρυα και τους ενήλικες

Στο έμβρυο, τα βλαστοκύτταρα εξειδικεύονται σταδιακά προκειμένου να παράγουν όλα τα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού.
Στον ώριμο ιστό, τα βλαστοκύτταρα υπάρχουν προκειμένου να συνεχίσουν να αναγεννούν συγκεκριμένα κύτταρα του οργανισμού κατά τη διάρκεια της ζωής του ατόμου.

Από πού προέρχονται τα βλαστοκύτταρα;

Τα ανθρώπινα βλαστοκύτταρα εξάγονται από:
• Έμβρυα
• Κάποιους ώριμους ιστούς (π.χ. μυελό των οστών)
• Ομφαλοπλακουντιακό αίμα
• Αμνιακό υγρό

Φύλαξη και χρήση των βλαστοκυττάρων

Οι επιστήμονες είναι σε θέση να απομονώσουν τα βλαστοκύτταρα και να τα διατηρήσουν για αόριστο χρονικό διάστημα στο εργαστήριο. Μπορούν να προκαλέσουν τη μετατροπή κάποιων βλαστοκυττάρων σε εξειδικευμένα κύτταρα, π.χ. σε νευρικά, δερματικά, αιματικά κύτταρα.

Τα οφέλη των βλαστοκυττάρων

Τα βλαστοκύτταρα -ή τα εξειδικευμένα κύτταρα που προέρχονται από αυτά- ενδέχεται να μπορούν να καθυστερήσουν ή ακόμα και να σταματήσουν την εξέλιξη κάποιων εκφυλιστικών νοσημάτων, να επιδιορθώσουν ιστούς που έχουν υποστεί βλάβη ή να θεραπεύσουν εγκαύματα.

Τι είναι τα εκφυλιστικά νοσήματα;

Τα εκφυλιστικά νοσήματα μπορούν να προσβάλουν άτομα κάθε ηλικίας, από την παιδική έως την τρίτη ηλικία. Περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
• νόσος του Πάρκινσον
• διαβήτης
• κυστική ίνωση
• σκλήρυνση κατά πλάκας
• μυϊκή δυστροφία
• ηπατίτιδα
• οστεοπόρωση

Στάδιο της τρέχουσας έρευνας

Η έρευνα στο συγκεκριμένο τομέα βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο. Κάποια μέρα, τα βλαστοκύτταρα ενδέχεται να οδηγήσουν σε θεραπείες κυτταρικής αντικατάστασης, είναι όμως άγνωστο πόσο αποτελεσματικές θα είναι αυτές οι θεραπείες.

Λήψη βλαστοκυττάρων από έμβρυα

Τα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα λαμβάνονται συνήθως από έμβρυα που δημιουργούνται μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης. Τα κύτταρα λαμβάνονται όταν το έμβρυο είναι ηλικίας περίπου μίας εβδομάδας. Διαθέτει 30 - 150 μη διαφοροποιημένα κύτταρα και έχει μήκος 0,14 χιλιοστά. Έπειτα, το έμβρυο καταστρέφεται.

Από ποια έμβρυα προέρχονται τα βλαστοκύτταρα;

Τα έμβρυα που χρησιμοποιούνται στην έρευνα είναι κυρίως «πλεονασματικά» έμβρυα από κλινικές θεραπείες, όπως η εξωσωματική γονιμοποίηση. Μερικές χώρες επιτρέπουν τη δημιουργία εμβρύων ειδικά για ερευνητικούς σκοπούς.

Πλεονασματικά έμβρυα

Στην εξωσωματική γονιμοποίηση, τα «πλεονασματικά» έμβρυα προκύπτουν όταν δημιουργούνται περισσότερα έμβρυα από όσα το ζευγάρι επιθυμεί να εμφυτευτούν. Αυτήν τη στιγμή, στην Ευρώπη φυλάσσονται εκατοντάδες χιλιάδες τέτοια έμβρυα, τα οποία προορίζονται προς καταστροφή.

Ώριμα βλαστοκύτταρα

Τα βλαστοκύτταρα απαντούν σε ώριμους ιστούς, όπως ο μυελός των οστών και ο εγκέφαλος. Ο αριθμός τους είναι περιορισμένος και η λήψη τους είναι συχνά δύσκολη.

Περιορισμοί των ώριμων βλαστοκυττάρων

Τα ώριμα βλαστοκύτταρα συνήθως παράγουν μόνον τους τύπους κυττάρων που σχετίζονται με το συγκεκριμένο μέρος του σώματος (π.χ. ο μυελός των οστών παράγει διάφορους τύπους αιματικών κυττάρων αλλά όχι και ηπατικά κύτταρα).

Επαγόμενα πολυδύναμα κύτταρα (iPS)

Τα επαγόμενα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα (κύτταρα iPS) μοιάζουν πολύ με τα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα. Δημιουργούνται με τον επαναπρογραμματισμό των ώριμων κυττάρων και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη όλων των εξειδικευμένων κυττάρων του οργανισμού. Από κύτταρα iPS συνδυασμένα με εμβρυϊκά κύτταρα-ξενιστές μπορεί να δημιουργηθεί ένα ολόκληρο ποντίκι.

Βλαστοκύτταρα από ομφαλοπλακουντιακό αίμα

Τα βλαστοκύτταρα υπάρχουν στο ομφαλοπλακουντιακό αίμα κατά τη γέννηση. Είναι περισσότερα από τα ώριμα βλαστοκύτταρα, η λήψη τους είναι ευκολότερη και ενδέχεται να έχουν μικρότερους κινδύνους απόρριψης. Ωστόσο, πρόσφατες έρευνες υποδεικνύουν ότι τα κύτταρα αυτά μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο όταν χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση ασθενειών.

Φύλαξη του ομφαλοπλακουντιακού αίματος σε ειδικές τράπεζες

Αν τα κύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος μπορούν να μετατραπούν σε άλλους τύπους κυττάρων, τότε το αίμα αυτό θα μπορούσε να καταψυχθεί κατά τη γέννηση και να φυλαχτεί σε ειδική τράπεζα, ώστε να είναι διαθέσιμο για μεταγενέστερη κυτταρική θεραπεία. Οι θεραπείες αυτού του είδους απέχουν ακόμα πολύ από το να γίνουν πραγματικότητα, ενώ μπορεί να αποδειχθεί ότι δεν είναι εφαρμόσιμες λόγω τεχνικών εμποδίων και υψηλού κόστους.

Το όριο των 14 ημερών

Στην ανθρώπινη εξέλιξη, το έμβρυο εμφυτεύεται στη μήτρα περίπου 7 ημέρες μετά από τη γονιμοποίηση, χρόνος κατά τον οποίο γίνονται τα πρώτα βήματα της κυτταρικής διαφοροποίησης. Τα πρώτα στάδια του νευρικού συστήματος εμφανίζονται έπειτα από 14 ημέρες. Αυτό είναι το όριο που θέτει ο νόμος για την πραγματοποίηση ερευνών στα έμβρυα.

Λόγοι για την επιβολή του ορίου των 14 ημερών

Πριν από το όριο των 14 ημερών για την πραγματοποίηση της έρευνας, ένα έμβρυο μπορεί να διαιρεθεί σε δίδυμα. Περίπου το ήμισυ του συνόλου των εμβρύων ή ίσως και παραπάνω αποβάλλεται φυσικά λόγω αυθόρμητων γενετικών ανωμαλιών, όπως η ύπαρξη επιπλέον χρωμοσωμάτων στο DNA.

Διαφορετικές χώρες, διαφορετικοί κανόνες

Κάποιες χώρες της ΕΕ δεν επιτρέπουν κανενός είδους έρευνα σε εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα. Κάποιες άλλες επιτρέπουν την πραγματοποίησή της μόνο σε πλεονασματικά έμβρυα από εξωσωματική γονιμοποίηση. Στο Ηνωμένο Βασίλειο επιτρέπεται η δημιουργία εμβρύων για τους σκοπούς της βλαστοκυτταρικής έρευνας, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας κλωνοποιημένων εμβρύων.

Ο σκοπός και η διαδικασία της κλωνοποίησης

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η δημιουργία ενός κλωνοποιημένου ανθρώπινου μωρού (αναπαραγωγική κλωνοποίηση) είναι παράνομη, όμως η δημιουργία ενός κλωνοποιημένου ανθρώπινου εμβρύου και η ανάπτυξή του έως το όριο των 14 ημερών προκειμένου να παραχθούν βλαστοκύτταρα (θεραπευτική κλωνοποίηση) είναι νόμιμη. Η διαφορά έγκειται στο σκοπό, όχι στη διαδικασία.

Υβριδικά έμβρυα

Μπορούν να δημιουργηθούν υβριδικά έμβρυα ανθρώπου-ζώου με την αφαίρεση του γενετικού υλικού από ένα ζωικό ωάριο και την αντικατάστασή του από ανθρώπινο DNA. Το 2008 δόθηκε άδεια σε κάποιους ερευνητές στο Ηνωμένο Βασίλειο να δημιουργήσουν αυτό το είδος υβριδίου για ερευνητικούς σκοπούς.

Μπορούν να δημιουργηθούν υβριδικά έμβρυα ανθρώπου-ζώου με την αφαίρεση του γενετικού υλικού από ένα ζωικό ωάριο και την

Πώς λειτουργεί η θεραπευτική κλωνοποίηση

Η θεραπευτική κλωνοποίηση στοχεύει στην αποτροπή της απόρριψης των βλαστοκυττάρων από τον οργανισμό ως ξένο ιστό. Τα κύτταρα λαμβάνονται από ένα κλωνοποιημένο έμβρυο, το οποίο δημιουργείται από τα κύτταρα του ίδιου του ασθενούς.nt.

Άμβλωση για κοινωνικούς ή ιατρικούς λόγους

Η 24η εβδομάδα αποτελεί το όριο για την πραγματοποίηση αμβλώσεων για κοινωνικούς λόγους. Η άμβλωση για ιατρικούς λόγους είναι νόμιμη έως τον τοκετό (εβδομάδες 38-40).

Η κλωνοποίηση και τα Ηνωμένα Έθνη

Το 2004 κατέρρευσε μια απαγόρευση της κλωνοποίησης από τα Ηνωμένα Έθνη. Όλα τα κράτη υποστηρίζουν την απαγόρευση της αναπαραγωγικής κλωνοποίησης (τη δημιουργία ενός μωρού με χρήση τεχνικών κλωνοποίησης), αλλά κάποια από αυτά ήθελαν να θέσουν εκτός νόμου την έρευνα με κλωνοποιημένα έμβρυα, η οποία επιτρέπεται από άλλα κράτη.

Ανάπτυξη του εμβρύου

Το έμβρυο αναπτύσσει την εγκεφαλική του δομή έως την 10η εβδομάδα. Το όριο για την πραγματοποίηση άμβλωσης για κοινωνικούς λόγους είναι οι 24 εβδομάδες, χρόνος κατά τον οποίο το έμβρυο αρχίζει να ανταποκρίνεται στο φως, τους ήχους και άλλα αισθητηριακά ερεθίσματα. Ωστόσο, το νόμιμο όριο για την πραγματοποίηση έρευνας στο έμβρυο είναι οι 14 ημέρες.

Αποτροπή της απόρριψης μέσω του επαναπρογραμματισμού

Οι επιστήμονες μπορούν πλέον να επεξεργαστούν κύτταρα που λαμβάνονται από ώριμα δερματικά κύτταρα και να τα επιστρέψουν σε μια εμβρυϊκή κατάσταση στο εργαστήριο. Η διαδικασία αυτή είναι πολύ ευκολότερη και πιο αποτελεσματική από την κλωνοποίηση.

Η ρωμαιοκαθολική θέση

Ο εβραϊκός νόμος δεν θεωρεί το έμβρυο «ανθρώπινη ζωή» προτού παρέλθουν 40 ημέρες από τη γονιμοποίησή του. Ως εκ τούτου, η λήψη κυττάρων από ένα έμβρυο είναι ηθικά ουδέτερη.

Η ρωμαιοκαθολική θέση

- Κατά: η ανθρώπινη ζωή ξεκινά από το μονοκυτταρικό στάδιο.
- Υπέρ: σύμφωνα με την αναπτυξιακή προσέγγιση του Αγίου Θωμά Ακινάτη: ο Θεός εισάγει προοδευτικά την ανθρώπινη ψυχή στο έμβρυο: Τη φυτική ψυχή, την ψυχή που αισθάνεται και έπειτα την ανθρώπινη ψυχή.

Η προτεσταντική θέση

Καλύπτει μια ευρεία σειρά απόψεων, από την ολοκληρωτική αντίθεση προς την έρευνα με εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα έως τη θέση υπέρ της θεραπευτικής κλωνοποίησης.

Η μουσουλμανική θέση

Σύμφωνα με το μουσουλμανικό νόμο, ένα έμβρυο αποκτά ψυχή κατά τον τέταρτο μήνα της εγκυμοσύνης. Η έρευνα με εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα είναι ηθικά ουδέτερη σύμφωνα με τον επικρατούντα μουσουλμανικό νόμο