EkoLinguA Solas-Jokoa

Aurrezki-kutxa batean egiten dut lan, orain zentralean, baina lehen jendaurrean. Etxean ez nuen euskara jaso eta 80ko hamarkadan saiatu nintzen ikasten, barnetegi eta guzti. Eta maila bat hartu nuen, baina ez suelto hitz egiteko adinakoa, eta atzean utzi nuen ikasitakoa. Nirea da erru nagusia, ados, baina bezero edo lankide euskaltzaleek ez zidaten asko lagundu. Nahi dute nik euskaraz egitea haiek bezala, eta ez naiz iristen. Baina ulertzen diet euskaraz egiten didatenean. Zergatik ez didate onartzen gaztelaniaz erantzutea?

Ikaslea naiz. Eta euskararena rollo hutsa da. Eskolan klase guztiak euskaraz, eta andereñoak plastada ematen euskaraz egiteko. Baina gelatik kanpo erdaraz egiten dugu denok, gure modura hitz egin dezakegulako. Euskarak ez du molatzen, andereñoen hizkuntza da, eta batzuetan gurasoena edo politikariena, buatxabal!

Administraria naiz enpresa batean. Eta euskara abertzaleena da. Ikusi besterik ez dago nork erabiltzen duen gehien. Eta ni nazionalismoen kontra nago, munduan mugak erortzen ari dira eta ingelesa edo txinera dira hizkuntza garrantzitsuak. Euskara altxor bat da eta ados nago mantentzeko, baina inposiziorik gabe.

Jubilatu berria naiz, baina ez euskararen aldeko borrokatik. Francoren garaian zapalkuntza gogorra sufritu genuen euskaraz egin nahi genuelako, baina gero ere egurra jaso dugu: euskal egunkaria itxi, udal euskaldunak auzipetu... Euskalgintza beti dago erasoen beldur. Eta gure legeek eta erakundeek ez gaituzte behar bezala babesten. Abertzaleen arteko harresi bat behar da euskarak bere leku segurua izan dezan. Eta independentzia, noski. Hori lortzen ez dugun bitartean, beti izango ditugu arazoak.

Irakaslea naiz unibertsitatean, eta euskaltzalea. Arrazoi asko ditut horretarako: euskarak balio afektiboa du niretzat, munduko hizkuntzak aberastasuna dira, justizia eta berdintasuna maite ditut... Hala ere, kezkatuta nago, arrisku handiak ikusten ditut, gauzak ondo egiten asmatzen ez badugu. Euskarak oraindik masa kritiko txikia dauka gogor jokatzeko, baina irmotasun nahikorik gabe oso poliki egingo du aurrera, egiten badu. Nola uztartu neurri aktibo irmoak hartzea eta kontrako jarrerarik ez sortzea?

Fisioterapeuta naiz. Euskaraz egin nituen ikasketak, eta etxean edo lagunekin nagusiki euskaraz bizi naiz. Nire belaunaldiak zortea izan du, ze duela 25 urteko eskola eta kale-giroa euskararen aldekoak ziren, gaur ez bezala. Igual gaur euskaldunagoak gara, baina orduan euskaltzaleagoak ginen. Eta, zaletasunik gabe, erraz uzten zaio libre euskarari, zailtasunak sortzen direnean. Hor ikusten dut nik arazoa: euskarari eutsi egin behar zaio, erdarak beti daude hor. Eta ez da beti indarrik edo gogorik izaten etengabe ahalegina egiten ibiltzeko.

Lanbide-heziketan nabil eta bertso-giroan ere bai. Txikitatik gustatzen zait hitzekin jolas egitea, eta bertso-eskolan mundu bat aurkitu nuen. Maialen Lujanbioren ibilbidea miresten dut, eta gustatzen zait bertsolarien artean sortzen den lankidetza-/lehia-giro hori. Eta konturatzen naiz jolasarekin batera nire euskara jantzi egin dela, eta nire euskara aberatsagoa dela inguruko askoren gaztelania baino.

Langabetua naiz eta euskaldun berria. Beno, duela hogeita bost urte ikasi nuen euskara eta ez dakit noiz arte izango naizen “euskaldun berria”, baina tira! Egia esan “berria” ez, baina “bakartia” banaiz. Euskara ikasi nuen sinetsita denok egingo genuela urrats hori, baina nire inguruan bakarra izan naiz, eta ez familian, ez koadrilan ezin dut euskaraz egin. Gainera, iruditzen zait, askotan, euskaraz ari naizenean, desiratzen egoten direla besteak edozein aitzakia baliatzeko erdarara pasatzeko; nahikoa da berba bat, esaera edo aipu bat, erdaraz hasi eta horretan jarraitzeko, “¡Por fin!” esango balute bezala.

Kaleko saltzailea naiz. Malitik etorri nintzen duela hiru urte eta Euskal Herriko hainbat tokitan ibili izan naiz. Berehala ohartu nintzen hemen bazela euskara, eta nola ohituta gauden hizkuntza asko erabiltzen, euskaraz ere oinarrizkoena ikasi nuen aste gutxitan. Hala ere, nire larru beltza ikusten dutenean, gehienek gaztelaniaz egiten didate. Oso arraroa egiten zait hori, ze nik gaztelania ez dut euskara baino hobeto egiten.

Taberna bateko zerbitzaria naiz, argentinarra. Eta kokoteraino nago euskararen kontu honekin. Ondo ikusten dut euskara dakitenek beraien artean euskaraz egitea, edo esperantoz nahiago badute. Baina denek dakite gaztelania, nik bezala, eta, gainera, gaztelania ere ofiziala da hemen. Horregatik sutu egiten nau niri euskaraz egiten didaten egoskor horien jarrerak, ni ere euskara ikastera behartu nahi nautelako. Zertarako hartu beharko nuke lan hori, ez badut pentsatzen betirako hemen gelditzea? Iruditzen zait latinoen kontrako jarrera dela.

Ikasle unibertsitarioa naiz eta euskaraz egin ditut ikasketa guztiak orain arte, eta herrian nagoenean ere, nire lagun eta familia artekoekin euskaraz egiten dut. Unibertsitatera etorri eta ikasketak euskaraz egiten ditugun arren, gure artean gaztelania nagusitu da ia-ia konturatu gabe. Badakit gaztelania nagusitzea dela errazena, baina hori aldatzeko lana hain da neketsua!

Gitarra-jotzailea naiz eta rock talde batean jo dut azken urteotan, beti euskaraz. Orain, talde berria osatu dugu eta ingelesez kantatzea erabaki dugu, badugulako nazioartean entzunak izateko nahia. Gaur egun, gainera, Internet bitartez oso erraz jar gaitezke “merkatuan”, eta entzunak izateko ezinbestekoa da ingelesez egitea. Taldearen izena ere ingelesez jartzea erabaki dugu.

Herri euskaldun batean bizi naiz eta euskaraz aritzen naiz bertako denda eta zerbitzu gehienetan. Batzuetan, halere, banku edo medikuren batekin gaztelaniaz egin behar izaten dut, baina ez dit horrek arazorik sortzen. Azken 30 urteotan asko aurreratu da komunikabideetan, eskoletan, unibertsitatean eta herriko erabileran, eta ez dut ulertzen gauza guzti-guztiak euskaraz egitearekin tematu beharra!

Gure gurasoak erdaldunak dira, Burgosetik etorri baitziren gaztetan hona lanera. Nik eta nire anai-arrebek ikastolan ikasi genuen eta han hartu genuen euskara, baina etxeko hizkuntza gaztelania izan da beti; bueno, beti ez. Izan ere, gauza bitxi bat kontatu nahi dizuet: 14-15 urte nituela, anaia zaharrenak esan zigun gure artean euskaraz hitz egiten hasi behar genuela. Flipatuta zegoela esan genion, baina egoskortu egin zen eta konbentzitu egin gintuen. Hasieran oso-oso gogorra, erridikulua egin zitzaigun gure artean euskaraz hitz egitea, baina azpimarratu nahi dizuet posible dela; kosta egiten da, bai, baina posible da. Bitxia bada ere, gaur egun, arraroa egiten zait, Burgosen gaudenean, gure artean gaztelaniaz aritzea.

Herri euskaldun batean bizi naiz, familia euskalduna dut eta euskaraz egin nituen ikasketak. Seme-alabek euskaraz hitz egiten dute. Bikotearekin gaztelaniaz hitz egiten dut eta koadrilan, segun, bueno, agian gaztelaniaz gehiago. Euskararen aldekoa naiz eta ahal dudan guztietan, ikastolen festetan eta Korrikan hartzen dut parte (aitortu beharra dut hunkitu egiten nauela). Lanean gaztelaniaz egiten dut. Irakurri eta idatzi ere, aukeran, nahiago dut gaztelaniaz.